MAGIA SZKOŁY. Esej o nauczycielu w kręgu dobra i zła
Oferta wydawnictwa » Nowości wydawnicze
Format b5
238 stron
ISBN 978-83-65071-22-4
[...] Praca nauczyciela ma w sobie coś z czarodziejskiej sztuki średniowiecznego alchemika, który w swoich retortach i alembikach uruchomia procesy, o których wie, że podlegają wpływom tak wielu czynników nieba i ziemi, że nie może on niczego być pewnym, chociaż jest zwykle wynajęty przez możnych wierzących, że ten trud przyniesie im złoto. Szkoła jest w całości taką retortą, w której coś się gotuje, coś się przemienia, kotłuje. Najważniejsze składniki tego kotłowania się i przemieniania to uczniowie i sami nauczyciele. Ci drudzy jednak, nie tylko podlegają odbywającym się tam zdarzeniom, ale starają się nad tym wszystkim jakoś panować, chociaż jest to w sposób oczywisty niemożliwe. Zamiast tego panowania sami podlegają uruchomionym procesom i niby alchemicy w swojej pracowni, sami zmieniają się w inny kruszec duchowy; czasami szlachetnieją, czasami ulegają ciemnej stronie. Czasami zmieniają się, z pełną wiedzą tego co się z nimi dzieje, a czasami nieświadomie.
Niebezpieczne miejsce pracy.
Praca? Czy można to nazwać pracą? Czy w istotnych sprawach związanych ze szkołą mają coś ważnego do powiedzenia specjaliści od psychologii pracy? Co tam się dzieje? Produkują zło i dobro w umysłach powierzonych im dzieci? Czyż więc to miejsce nie jest naprawdę tajemnicze? Magiczne? Jeśli „wychowywać” znaczy, między innymi, „obdarzać umiejętnością
czynienia dobra”, to czy mają tam technologie albo tajemne receptury, które im to umożliwiają? Chyba nie mają, sądząc choćby po nie takich jak się spodziewamy rezultatach. Jeśli szkoły produkują dobra i zło w podobnych proporcjach, to dlaczego ciągle nazywamy je jednak Instytucjami Wychowania?
Szkoła jest miejscem magicznym.
Magiczne miejsce. Czy nie za często słyszymy to słowo? Magiczne miejsce, magiczne urządzenie, magiczna atmosfera, magiczna apteka, magiczne ceny…, jakiż to wspólny sens przypisuje się temu słowu w XXI wieku? Są takie słowa, które raz w nowy sposób użyte przez pisarza czy celebrytę zmieniają znaczenie albo rozszerzają je obejmując nowe kategorie desygnatów. „Magiczne” – przestało oznaczać to, co jest w jakiś sposób czarodziejskie, co jest związane z siłami irracjonalnymi – stało się słowem, którym można oznaczyć wszystko o czym chce się powiedzieć, że jest cudowne, nie tylko w sensie „cudu”, ale również w sensie tylko emocjonalno estetycznym. Szkoła jednak jest magiczna także w sensie zbliżonym do tradycyjnego. Nie istnieje przejrzysty racjonalny opis tego co tam się dzieje, chociaż ciągle pojawiają się takie próby i wydawać by się mogło, że nagromadziła się poprzez ten trud ogromna wiedza o szkole i zachodzących tam procesach.
[Fragment ze wstępu]
Spis treści
Wstęp. Magiczne miejsce 7
1. Niewidzialne dobro. (Jacy jesteśmy co można zrobić?) 15
Zanim rzucisz kamieniem 16
Zło 17
Zło czy dobro ukryte 21
Pułapka pomniejszania świata 27
Nie pragnąć 29
Pragnienie godne człowieka 32
Ukrywanie miłości 34
2. Z jakimi smokami przyjdzie walczyć? 39
Potwór Pana Cogito 40
Zło jako brak dobra 42
Manicheizm i realność diabła 45
Pułapka Spowiednika 49
Budzenie diabła – „zawirowanie” w tym świecie 52
Posłuszeństwo i solidarność 56
Wychowanie do wojny 63
3.W poszukiwaniu kamienia pedagogicznego 71
Potrzeba rozumienia 72
Wchodzenie w świat dorosłych 76
Nauczyciel jako szaman 81
Mity i wzorce 83
Problematyczne zdobycze współczesności 86
Widzialne i niewidzialne 90
Tajemnica drzewa 94
4. Etyka i pedagogika skierowana na proces 101
Najniższa półka paradygmatu nauki 102
Inspiracje Jungowskie 106
Obecność śnienia 109
Anthropos 113
Etyka kosmiczna 117
Fizyk w klasie 132
Klasa jako proces 134
Powitanie szkoły 138
Zdrowie nauczyciela 141
5. Pedagogiczne cimcum 145
Symbole i wzorce myślenia 146
Imitatio Dei 147
Cimcum jako wzorzec tworzenia 149
Człowiek wobec Boga 151
Rozwój jako wycofywanie się z egotyzmu 152
Golem 155
Cimcum pedagogów 160
Podążanie za uczniem 163
6. Człowiek bez pupy 167
Pupa i gęba 168
Trudna szczerość 170
Gombrowicz i św. Franciszek 179
Urzędowy szatan ładu 180
Istota dramatyczna i jej ekwipunek 182
Ukryty program wychowawczy 184
Duchy nawiedzające szkołę 187
Czy przed pupą nie ma ucieczki 189
7. Odpowiedzialność nauczyciela 193
Wspólne myślenie 194
Konteksty odpowiedzialności 196
„Nie biorę odpowiedzialności” 199
Posłuszeństwo 202
Nauczyciel odpowiedzialny 206
Zakończenie 213
Szanse smoka 214
Papierowy kamień pedagogiczny 215
Fabryka nauczycieli 221
Powaga 226
Bibliografia 233